De beveiligingsdriehoek
4 juni 2021
Voor Leszek Golachowski, de Poolse partner van Riskonet, betekent installatie en onderhoud van een optimale brandbeveiliging veel meer dan alleen maar veel geld investeren in een systeem. Een brand die onlangs woedde bij een klant in Polen heeft hem ertoe bewogen uit te leggen waarom.
“Als het om brandbeveiliging gaat, zijn er drie punten van wat ik de ‘beveiligingsdriehoek’ noem. Op de eerste plaats is er het beveiligingssysteem zelf, zoals bijvoorbeeld een sprinklerinstallatie. Ten tweede, het doel waarvoor een pand wordt gebruikt. En op de derde plaats is er het onderhoud om te verzekeren dat het systeem berekend blijft op het gebruiksdoel en reageert in geval van nood. Ieder van deze punten van de driehoek is van cruciaal belang en verdient aandacht. Bij brandveiligheid komt veel meer kijken dan alleen maar de installatie van een goed werkend systeem.”
Berekend op het gebruiksdoel
“In mijn ervaring verliezen mensen maar al te vaak het zicht op waar uiteindelijk alles om draait en hebben alleen nog maar aandacht voor het eerste aspect en dat is het geïnstalleerde brandbeveiligingssysteem. Maar het tweede aspect, het gebruiksdoel van het pand, is ook van het grootste belang. De installatie van een ultramodern sprinklersysteem dat aan alle eisen voldoet, is nog niet genoeg. Het systeem moet ook berekend zijn op het gebruiksdoel van het pand, op wat erin opgeslagen kan zijn en hoe dit wordt opgeslagen. Zelfs in het geval van een zeer flexibel sprinklersysteem, moet je er zeker van zijn dat je de grenzen van deze flexibiliteit niet overschrijdt met wat er in een pand wordt opgeslagen en hoe dit wordt opgeslagen. Ik zou zelfs zo ver willen gaan om te stellen dat het weggegooid geld is om een sprinklersysteem te installeren dat niet is berekend op het gebruiksdoel van een pand.”
Rampzalige gevolgen
“De mogelijk rampzalige gevolgen van wat er kan gebeuren als het belang van het gebruiksdoel wordt onderschat, bleek niet zo lang geleden toen het gebouw van een klant in Polen deels afbrandde. Dat was feitelijk de aanleiding om deze blog te schrijven. Tijdens een eerste bezoek in het voorjaar van 2016 hadden we al een probleem met het pand gesignaleerd. De eigenaar heeft toen wel enige aandacht besteed aan wat wij zagen als een specifiek probleem, maar geen verdere actie ondernomen. Voor hem was het een ‘huurderskwestie’. Het probleem werd beschouwd als van ondergeschikt belang omdat het gemakkelijk te verhelpen was. In de jaren die volgden is er onvoldoende aandacht aan de kwestie besteed.”
Onvoldoende berekend
“Het was geen slecht of onvoldoende beveiligd gebouw. En de spullen die er opgeslagen lagen waren nou niet bepaald handgranaten of benzine, maar producten waar slechts weinig gevaar vanuit ging. Normaal gesproken had een sprinklersysteem een brand gemakkelijk aan moeten kunnen. Toen het materiaal eenmaal ontbrandde, bleef het vuur een hele tijd smeulen zonder echt te vlammen. Het was zeer moeilijk de smeulende brand meester te worden en pas na ruim een week was alles geblust. Voor de klant betekende dit een bedrijfsstoring van een week en een miljoenenschade, en dat alleen omdat het sprinklersysteem niet op het gebruiksdoel was berekend.”
“Bij brandveiligheid komt veel meer kijken dan alleen maar de installatie van een goed werkend systeem”
Leszek Golachowski, Partner
Systeem moet berekend zijn op het doel
“In dit voorbeeld ging het om een sprinklersysteem, maar deze stelling geldt ook voor andere systemen. Een systeem met brandslangen in een sorteercentrum, bijvoorbeeld, kan aan werkzaamheid verliezen als het gebruiksdoel verandert door de installatie van een nieuwe lopende band. Als de nieuwe band het bereik van het systeem beperkt, dan is het systeem niet meer berekend op zijn taak want de aard van het gebruiksdoel van de locatie is immers gewijzigd.”
Onderhoud
“Tenslotte is er nog het derde punt van de driehoek, en dat is het onderhoud. Ook dit is een cruciale factor. Hoe goed de opzet van een systeem ook is, of hoe goed het ook is berekend op het gebruiksdoel, als het systeem niet naar behoren wordt onderhouden, zal het ook niet naar behoren reageren of optimaal functioneren. Uit onderzoek van de NFPA is gebleken dat niet goed functioneren vaak te wijten is aan slecht onderhoud. Niemand merkt bijvoorbeeld, dat er een klep dicht is of dat er een pomp niet op automatische functie staat.”
Nauwe verbinding
“Als een nieuwe eigenaar een pand heeft verworven, zal hij bij de voorbereiding voor de huurder ook zeker aandacht hebben voor de beveiligingsdriehoek, maar helaas verslapt die aandacht met de tijd. Naast de zorg voor het functioneren van het systeem, moet er bij het onderhoud ook steeds rekening worden gehouden met het gebruik van het pand. Er bestaat een nauwe verbinding tussen deze twee aspecten. Al te vaak wordt die uit het oog verloren, hetzij omdat de exploitant zich niet voldoende bewust is van het gebruik door de huurder, hetzij door het gebrek aan communicatie tussen beide partijen. In de loop der tijd wisselen de huurders en ook in het gebruik van het pand doen er zich veranderingen voor, maar met deze veranderingen houdt men onvoldoende rekening. Verzekeringsmaatschappijen controleren waarschijnlijk de situatie om de paar jaar, maar dat is niet vaak genoeg, want brandgevaar is een dagelijks risico.”
Twee opties
“Om alles in het juiste perspectief te zien, kunnen we stellen dat een slecht ontworpen of slecht geïnstalleerd systeem een concrete situatie is die gemakkelijk te herstellen is. Maar als het geïnstalleerde systeem niet of maar deels is berekend op het gebruik van het pand, of delen ervan, dan wordt herstel moeilijker. Moeilijker, maar niet onmogelijk. In feite zijn er twee opties. Je kunt het gebruiksdoel tot op zekere hoogte aanpassen, met name de opslag, zodat alles is afgestemd op de flexibiliteit van het systeem. Het alternatief is een wijziging van het systeem als dit niet past bij het doel waarvoor het pand wordt gebruikt. Nu nog gaat de aandacht te veel uit naar de hardware en niet in voldoende mate naar het gebruiksdoel, waarbij onderhoud grotendeels buiten beschouwing blijft.”
Voldoende aandacht
“Voor wat betreft het onderhoud, zal men ervoor moeten zorgen dat dit daadwerkelijk wordt uitgevoerd. En correct wordt uitgevoerd. Als de verlichting uitvalt, zit je in het donker. Als de airco uitvalt, wordt het te warm. Maar pas als je het echt nodig hebt, zal blijken of je brandbeveiligingssysteem goed onderhouden was. Je krijgt geen tweede kans als het onderhoud onder de maat was, en de gevolgen kunnen reiken van hinderlijk tot catastrofaal.”
