Risicomanagement in Latijns-Amerika: ‘groeimarkt vol kansen’

18 juni 2020

Riskonet is dankzij een netwerk van deskundige partners wereldwijd actief. Maar hoe gaat het er in al die regio’s eigenlijk aan toe op het gebied van risicobeheer? In een reeks achtergrondverhalen onderzoeken we het. In deel 1 reizen we af naar Latijns-Amerika: hét werkgebied van Carlos Pelacani.

Als we de stereotypen mogen geloven, belooft de Latijns-Amerikaanse 'mañana-mentaliteit' weinig goeds als het om de aanpak van risico’s gaat. Want als wat vandaag moet ook best morgen kan, hoe gaat men dan om met de mogelijke gevaren en beperkingen van overmorgen? Een rapport van verzekeraar Zurich over de regio neemt die aanname niet weg. In relatie tot natuurrampen – een groot risico voor een aantal landen in de regio – vertelt Zurich: “Veel Latijns-Amerikaanse landen leunen erg op hulp ná een gebeurtenis in tegenstelling tot het voorkomen of voorbereiden ervan.

Risicomijders

Verrassend genoeg noemt de Braziliaanse risicomanagement-expert Carlos Pelacani Zuid-Amerikaanse bedrijven eerder risicomijders dan -zoekers. En Pelacani kan het weten. Als ervaren partner van Riskonet rekent hij veel bedrijven in de regio tot zijn klantenkring. “Het hangt van de sector af, maar over het algemeen worden risico’s gemeden. Onderzoek naar de rol van risico-management binnen ondernemingen ondersteunt dat. In Latijns-Amerikaanse landen voert een aanzienlijk aantal bedrijven een beleid waarin risicomanagement behoorlijk goed tot goed of zelfs zeer goed ontwikkeld is.” Voor het continent geldt dat ongeveer tweederde van de ondernemingen aan risicomanagement op (een meer dan) behoorlijk niveau doet. Landen als Brazilië, Argentinië, Colombia en Chili worden gezien als regionale aanvoerders op dit gebied.

Leidende landen

De vier genoemde landen, maar ook zeker Peru en Uruguay, zijn op het vlak van industriële diversiteit, economie en bestuur beter ontwikkeld dan de andere landen in de regio. Bij het zestal spelen nagenoeg dezelfde risico’s, met de aantekening dat per land de prioriteit verschilt. “De leidende landen zijn vooral bezorgd over risico's in relatie tot financiën, regelgeving, de waardeketen en de continuïteit op operationeel vlak”, aldus Pelacani. Opvallend is dat natuurrampen niet tot de belangrijkste risicofactoren worden gezien. De Wereldbank zegt dat het continent er extreem aan blootgesteld en gevoelig voor is. Pelacani ziet natuurrampen als een aanzienlijk risico, maar niet voor de hele regio: “In Chili, Peru en Colombia bestaat er een gevaar voor aardbevingen, maar in Brazilië en Argentinië is die dreiging minimaal.”

Percepties

Pelacani merkt op dat de shortlist met belangrijkste risico’s aan mode onderhevig is en bovendien vol percepties staat. “Recent duikt in sommige landen in Midden-en Zuid-Amerika cyberrisico op in de lijst onderwerpen waar bedrijven zich tegen willen wapenen.” Hoewel een serieus gevaar, waakt Pelacani voor risicobeleid op basis van hypes. “Er is een balans tussen wat bijvoorbeeld de verzekeringsindustrie als risico’s noemt en wat écht belangrijk is voor onze klanten op het gebied van kostenefficiënte risico vermijdende acties.” In de dagelijkse praktijk gaat Carlos Pelacani dan ook erg zorgvuldig te werk als hij zijn klanten adviseert op het gebied van risicomanagement. “Als bedrijven merken dat er in de markt iets als een risico wordt aangemerkt, zetten ze het hoog op de agenda. Als concurrenten ermee bezig zijn, dan moeten zij óók actie ondernemen, is de stelling. Daarbij vragen ze zich niet altijd af, of zij ook écht een groot risico lopen.” Pelacani begint daarom altijd met een risicoanalyse. Daarmee evalueert hij welke risico’s er écht voor een onderneming gelden. Geen vinger in de lucht, maar gedegen onderzoek. “Verzekeringsmaatschappijen en bemiddelaars veranderen de perceptie van klanten zonder dat ze de klanten kennen. Je kunt pas een advies op het gebied van risicomanagement geven als je de doelen en uitdagingen van je klant kent”, benadrukt Pelacani.

The secrets of water mist as an extinguishig agent

"Veel Latijns-Amerikaanse bedrijven hebben in hun risicobeleid geen oog voor nieuwe risico’s. Bij de bedrijven die wél vooruitkijken, kijkt de overgrote meerderheid vooral – als graadmeter naar de toekomst - naar wat er in het recente verleden is voorgevallen."

Vooruitziende blik

Er is nog iets dat Pelacani opvalt in de dagelijkse praktijk. Zo hebben veel Latijns-Amerikaanse bedrijven in hun risicobeleid geen oog voor nieuwe risico’s. Bij de helft ontbreekt die visie, wijst onderzoek uit. Bij de bedrijven die wél vooruitkijken, kijkt de overgrote meerderheid – als graadmeter voor de toekomst – vooral naar wat er in het recente verleden is voorgevallen. In mindere mate worden ook analyses door derden en scenarioplanning ingezet. “In het lijstje van toekomstige risico’s werd tot voor kort bijvoorbeeld nooit het risico op een pandemie genoemd. Hoewel dit ook in een verder verleden al eens was voorgevallen”, aldus Pelacani.

Risicomanager

De meeste Latijns-Amerikaanse bedrijven gaan risico’s te lijf via consultants, aldus Pelacani. Sommige daarvan zijn gespecialiseerd in financiële risico’s, maar de meeste zijn bemiddelaars en verzekeringsmaatschappijen. De grotere bemiddelaars en verzekeringsmaatschappijen bieden risicomanagement aan, al is het nog altijd uitzonderlijk dat een compleet team wordt ingezet dat zich compleet wijdt aan risicomanagement binnen een type risico. “Als ik kijk naar mijn eigen ervaringen, stellen bedrijven meestal een manager in het middenkader aan, die zich bezig gaat houden met risico’s. Al zijn ze de meeste tijd bezig met andere verplichtingen of functies.” Slechts een paar bedrijven die Pelacani kent, hebben een Chief Risk Officer aan boord. “Meestal is dat binnen de chemische industrie of bij bedrijven die zich bezighouden met infrastructuur, energie of binnen de mijnbouw. Ook bij financiële instellingen die sterk gereguleerd zijn door overheden, zie ik het terug.”

Harde markt

Op basis van recent marktonderzoek en de jarenlange praktijkervaring van Carlos Pelacani kan worden gesteld dat er in Zuid-Amerika gezonde aandacht is voor risicobeheer. Op verschillende vlakken is echter groei mogelijk én nodig. Zo is de blik nog vaak te veel naar achteren gericht en te weinig naar voren. Pelacani pleit daarbij voor meer out of the box denken. Ruimte voor een professionaliseringsslag lijkt er eveneens te zijn, omdat gespecialiseerde in house teams of leidinggevende experts ontbreken. Voor risicobeheerders is er zodoende genoeg werk aan de winkel. Zeker nu – net als in de rest van de wereld – de Zuid-Amerikaanse verzekeraars verzand zijn geraakt in een ‘hard market’ als gevolg van de coronapandemie. De verzekeringspremies gaan omhoog ten gevolge van een flinke toename van het aantal claims. Lloyd’s of London, de grootste handelsplaats ter wereld voor verzekeringen, becijferde in mei dat in 2020 de verzekeraars voor zeker 107 miljard dollar aan claims te verwerken krijgen. En dan zijn de levensverzekeringen niet eens meegerekend. “In Brazilië is de premie voor een aansprakelijkheidsverzekering inmiddels al verdubbeld”, ziet Pelacani in de praktijk. In de huidige ‘hard market’ liggen veel kansen voor risico-analisten, meent ook Pelacani. “Bedrijven moeten nu veel beter hun risicoanalyse uitvoeren. Door de gestegen prijzen is lukraak of visieloos verzekeren er niet meer bij.”

 

Over PELACANI

Carlos Pelacani runt PELACANI Risicobeheer en Engineering sinds 2015. Met meer dan twintig jaar ervaring in de Braziliaanse en Zuid-Amerikaanse markt is PELACANI een van dé specialisten in eigen land als het op risicomanagement gaat. Pelacani en zijn partners zijn onder meer sterk in risicobeheer rondom bedrijfsgebouwen. Een gezonde werkomgeving valt daar onder, maar ook het voorkomen van brandgevaar en explosies en het wapenen tegen stormen en overstromingen.

Riskonet b.v.

INTERNATIONAL

Ron de Bruijn

Amsterdam
Nederland
+31 85 043 79 40
[email protected]

AMSTERDAM

Tom de Nooij

Amsterdam
Nederland
+31 85 043 79 40
[email protected]

ISTANBUL

Özlem Emgen

Istanbul
Turkije
+90 533 21 12 051
[email protected]

KRAKAU

Leszek Golachowski

Krakau
Polen
+48 663 336 844
[email protected]

JOHANNESBURG

Chris Brits

Johannesburg
Zuid-Afrika
+27 83 456 7424
[email protected]

SYDNEY

Janet Short

Coal Point (Sydney)
Australië
+61 (0)49 3868111
[email protected]

Scroll naar boven