Stoomblussen heruitgevonden voor frituurovens

Kostbare calamiteiten

Doordat de branden in Lomm lang aanhielden en niet voldoende beperkt konden worden, werden het kostbare calamiteiten, weet Jeroen Helders, Group Treasurer & Insurance Risk Manager bij Cosun. “De twee incidenten hebben samen zo’n 9,8 miljoen euro gekost. Met een goed systeem hadden de branden wellicht kunnen worden voorkomen, of had de schade beperkt kunnen worden”, zo schat Helders in. “Het zoeken was dus naar een bewezen effectieve oplossing die veilig is voor medewerkers en die de continuïteit waarborgt in de productie met frituurovens. Een systeem dat een brand snel blust, zonder al te veel schade aan installaties en apparatuur.” Een zoektocht die al met al zo’n anderhalf jaar in beslag zou nemen.

Maar eerst: wat waren de tekortkomingen van CO2- en watermistsystemen? Mark van Zeijl, de technisch expert die namens Riskonet vanaf het eerste moment betrokken was bij de problematiek van Cosun, legt uit. “Een CO2-blusinstallatie vult de ruimte in de oven waar brand is in één keer met gas. Maar de bakoven is niet luchtdicht, er komt na verloop van tijd weer zuurstof bij. De CO2 is na enige tijd weer verdwenen en dan is er kans op herontsteking. Watermist blust een brand goed, maar zorgt er na enige tijd blussen voor dat de bak met olie en vet volloopt. Bij een overstroming en stolling van olie en vet is de productieruimte wekenlang niet te gebruiken vanwege de noodzakelijke schoonmaak die er het gevolg van is.”

Het aha-moment

Helders kan zich nog herinneren waar het aha-moment rond stoom zich voordeed. “Ik was met Ron de Bruijn, onze risico-adviseur van Riskonet, in de Aviko-vestiging in Lomm. We waren er getuige van dat de ketel in de productie werd afgeblazen. Dat duurde in totaal een halve dag, wat ons deed beseffen wat de potentie van al die stoom is. Daar keken we elkaar aan en ging het balletje rollen. Met die stoom moet iets te doen zijn.” In gesprek met medewerkers aan de productielijn leek aanvankelijk wat scepsis en lichte zorg naar voren te komen: de toepassing van stoom was bij de meesten onbekend. Maar het idee van stoom liet beide heren niet meer los. “Er was twijfel bij verzekeraars, maar onze eigen verzekeringsmaatschappij ging er in mee, mits het concept bewezen werd en de installaties voorzien werden van een certificering.”

Testopstelling op schaal

De eerste stap in het project, waarin projectleiders van Cosun en adviseurs van Riskonet nauw samenwerkten, was een basisidee neerleggen voor een systeem van sprinklers/nozzles om stoom te verspreiden. Met wat eenvoudige schetsen hebben ze contact gelegd met het erkende Duitse testinstituut DMT GmbH & Co. KG, onderdeel van TÜV, voor de verdere engineering en voor ondersteuning bij de bouw van een testopstelling op schaal, met een stoomgenerator.

Helders: “De proof of concept is geleverd voor de ogen van verzekeraars, inspectie-instellingen en de Duitse Arbeidsinspectie. Binnen tien seconden was de brand die we hadden veroorzaakt uit. En de brand bleef uit, wat gelegenheid gaf om olie weg te pompen, om de brandweer een check te laten doen en meer. Als een medewerker aan de lijn zou komen te vallen, was de veiligheid gewaarborgd, wat bij blussen met CO2 niet altijd vanzelfsprekend is. Het was een overtuigende demo: alle partijen waren overtuigd en gaven groen licht voor verdere ontwikkeling. Dat heeft geleid tot installatie in de praktijk bij Aviko.”

Toepassing bij alle Cosun-bedrijven

Als onafhankelijke inspectie-instelling verleende KIWA R2B niet veel later de vereiste certificering aan de oplossing, voor toepassing bij alle Cosun-bedrijven. Mark van Zeijl: “Daarbij kijken inspecteurs naar het ontwerp, naar de uitgangspunten en naar de fysieke installaties in de praktijk. Inmiddels is de eerste certificering een feit, voor de Cosun vestiging in het Duitse Rain am Lech. Een onafhankelijk stempel, de zekerheid dat het werkt”, weet Van Zeijl. Helders voegt daar aan toe: “De Duitse Arbeidsinspectie – de Berufsgenossenschaft – gaf bij de inspectie het mooiste compliment: ‘Dit is het meest veilige systeem voor frituurbakovens dat we ooit hebben gezien.’”

Intussen is, naast die in Rain am Lech en Poperinge, waar de installaties gereed zijn, de installatie van de systemen in de Aviko-vestigingen in Steenderen, Lomm en zelfs die in Mongolië in gang gezet. Het concept wordt binnenkort ook toegepast bij een pindaroastmachine in een productievestiging van een andere klant van Riskonet. Dit bedrijf heeft van Cosun toestemming gekregen het ontwerpconcept te gebruiken.

Voedingsbodem voor verzekerbaarheid

Intussen is het kwartje ook gevallen bij verzekeraars. Helders: “En niet alleen bij onze eigen verzekeraar. Ook andere marktpartijen staan welwillend tegenover onze oplossing. Dat was het idee en het doel vanaf het begin: een voedingsbodem creëren voor verzekerbaarheid. Wie verzekerd is, heeft een beter uitgangspunt voor financiering.” Cosun heeft inmiddels zelf kunnen profiteren van zijn investering, zegt Helders, “zelfs in de vorm van een premiekorting bij onze huidige verzekeraar. Onze investering is rendabel geweest.”

“Cosun wil dus een basis creëren voor het veiliger maken van de gehele food markt, die zoals bekend een wat problematisch imago heeft bij verzekeraars. Men is daarom bereid om deze innovatie op basis van cost-sharing te delen met de markt. Daarbij hopen we dat veel partijen het blussysteem inzetten en dat de verzekeringsmarkt zo steeds meer overtuigd raakt van deze stap vooruit in de veiligheid van de food markt. Dit systeem moet wat mij betreft de standaard worden, met een positief effect op de verzekerbaarheid in de foodproductie.”

Kortom: wie de innovatie in z’n eigen productie wil toepassen, kan contact zoeken met Helders. Helders, met een lach: “We komen na de realisatie graag een keer op bedrijfsbezoek.”