Opdrachtgever, laat je niet kapen
14 februari 2018
Doelmatigheid bij sprinklerinstallaties: Opdrachtgevers laten zich bij het ontwerp en de realisatie van sprinklerinstallaties te veel bij de hand nemen door installatiebedrijven. Niet dat installateurs ze daarbij bewust om te tuin leiden, zegt Ruud Schneider (Riskonet). “Je moet je alleen goed realiseren dat een installateur ook andere belangen heeft dan de meest doelmatige installatie opleveren. Laat een onafhankelijke derde het bestek schrijven en de uitvoering controleren, in het belang van kwaliteit en doelmatigheid”, zo pleit Jan.
PROFIEL
Jan Jongenelen, brandbeveiligingsconsulent bij Riskonet, heeft tientallen jaren ervaring met het ontwerpen, tekenen, engineeren, realiseren en inspecteren van sprinklerinstallaties. “Ik heb voor bouwadviseurs, maar ook voor een installatiebedrijf mogen werken. Daarom ken ik de afwegingen en de praktijk van hoe sprinklerinstallaties ontstaan, van zeer nabij.”
“Als expert heb ik in mijn loopbaan talloze installaties gezien en beoordeeld. Daarbij merk ik dat er een wereld van verschil kan zitten tussen een installatie die ‘certificeerbaar’ is en een installatie die daadwerkelijk efficiënt en doelmatig is, die goed onderhouden kan worden en die de opdrachtgever een goede ‘Total Cost of Ownership’, TCO, oplevert.
Bij inspecties ben ik in sprinklerpompkamers situaties tegengekomen die ik niet bepaald als doelmatig en onderhoudsvriendelijk zou willen typeren. Ik heb mij groen en geel geërgerd aan pompkamers waar de essentiële onderdelen vrijwel onbereikbaar zijn voor onderhoudsmonteurs. Monteurs zijn in zulke situaties vaak een halve dag bezig met onderhoud dat normaal gesproken in een uur klaar kan zijn, met alle kosten van dien.
Dan denk ik bijvoorbeeld aan een zuigleiding van een pomp die hoog in de pompkamer ligt, omdat de pomp zelf op een enorme betonnen opstorting staat. Die opstorting is noodzakelijk, maar daardoor ligt de zuigleiding wel op een dusdanige hoogte dat je er niet onderdoor maar ook niet overheen kan. Servicemonteurs moeten dan tijdens onderhoud alsmaar om de pomp heen lopen, wat veel tijd kan kosten. Ik heb wel eens betere oplossingen geadviseerd, waar de opstorting verzonken is aangelegd, de pomp dus lager staat, veel makkelijker onderhouden kan worden en de persafsluiter, de perskeerklep en de testafsluiter gewoon bereikbaar zijn, zonder gesleep met ladders. Bijkomend voordeel: als de pomp en de zuigleiding lager zijn geïnstalleerd, dan kan de tank buiten ook substantieel kleiner gekozen worden. Een besparing! Bovendien is het een slimme oplossing in situaties waar tanks vanwege de vergunning een beperkte hoogte mogen hebben.
Is dit een kwestie van kwade wil van de kant van de installateur? Niet per se. Laat ik het er op houden dat het niet in het nadeel van een installateur is als zijn monteurs op gezette tijden flink wat uren kunnen schrijven voor onderhoud aan sprinklerinstallaties.
“Een scherpe opdrachtgever laat zijn installateur een installatie niet naar eigen believen ontwerpen en uitvoeren”
Nog een voorbeeld. Een stromingsschakelaar in een verdeelleiding moet meestal halfjaarlijks getest worden. Een installateur die de installatie aanlegt, plaatst de testafsluiter bijna per definitie gewoon aan het eind van de leiding. Dus soms op vier meter hoogte, of in een duur kantoor boven een verlaagd plafond. Monteurs moeten dan langdurig in de weer met ladders en slangen, wat natuurlijk onnodig tijd kost. De installateur zal zeggen dat dit een standaardaanpak is, maar daar hoeft een opdrachtgever zich natuurlijk niet bij neer te leggen. Een scherpe opdrachtgever eist dat de testafsluiter een paar meter lager wordt aangelegd en aangesloten op een vaste afvoer. Als er getest of zelfs gespoeld moet worden, moet iemand even de afsluiter bedienen en het is klaar. Zo eenvoudig kan goed onderhoud zijn!
Dat is het punt dat ik wil maken: een scherpe opdrachtgever laat zich niet kapen door een installateur die de installatie min of meer naar eigen goeddunken ontwerpt en uitvoert. En wel zodanig dat de installatie ‘certificeerbaar’ is, wat in dit geval een minimumeis is. Deze installateur zal de doelmatigheidsverbeteringen zelf niet voorstellen.
Het kan ook anders. Als opdrachtgevers vragen een nieuw gebouw brandveilig te maken en er komt een sprinklerinstallatie in, dan schrijven wij de verplichte UPD, een Uitgangspuntendocument Brandbeveiliging. Na toetsing door een inspectiebureau, dat aangeeft dat de beveiliging zoals in het UPD omschreven ‘certificeerbaar’ is, gaat een installateur wat ons betreft niet meteen aan de slag. Wij adviseren om als tweede stap een bestek te schrijven waarin staat hoe een en ander uitgevoerd moet worden. Een bestek brengt de vereiste scherpte in het ontwikkelproces. En het geeft de mogelijkheid om op alle punten – dus ook voor onderhoud – extra te letten op doelmatigheid.
Daarmee zijn we er nog niet. Het kan ook zeker geen kwaad om een oogje in het zeil te houden voordat de installateur feitelijk aan het werk gaat. Want in de praktijk blijken installateurs op bepaalde onderdelen graag ‘een goedkoper alternatief’ toe te passen, dat ook een keurmerk heeft en zogenaamd ‘net zo goed’ werkt. Dat gebeurt bijvoorbeeld weleens bij de alarmkleppen die elke installatie moet hebben of bij zogeheten gestuurde afsluiters. Als je goedkope alternatieven toepast voor deze vrij principiële onderdelen, dan kan dat het certificeringsproces onder druk zetten. Met alle gevolgen van dien voor de acceptatie door de verzekeraar en de inspecterende instellingen.
De opdrachtgever die echt kiest voor kwaliteit en doelmatigheid – en voor een goede TCO – vaart zijn eigen koers. Die kiest voor de extra slag van het laten schrijven van een bestek en voor controle op de uitvoering. Dat is een investering die zich terugbetaalt.”
